17 ตุลาคม ของทุกปี
ความเป็นมา
วันเพื่อการขจัดความยากจนระหว่างประเทศถูกยกให้เป็นวันสำคัญระดับโลกโดยสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ ในมติ 47/196 เมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 1992 เพื่อเฉลิมฉลองวันที่ 17 ตุลาคม เป็น “International Day for the Eradication of Poverty” โดยเชิญชวนให้ทุกประเทศจัดกิจกรรมที่เหมาะสมตามบริบทของตนเอง
แต่จุดเริ่มต้นทางจิตวิญญาณของวันนี้ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม 1987 เมื่อกว่า 100,000 คนมารวมตัวกันที่จัตุรัสทรอคาเดโร (Trocadéro) กรุงปารีส เพื่อรำลึกถึงผู้ที่ตกอยู่ในความยากจน ความอดอยาก และความรุนแรง และมีการเปิดเผย “หินอนุสรณ์” (Commemorative Stone) พร้อมข้อเขียนว่า “Wherever men and women are condemned to live in extreme poverty, human rights are violated. To come together to ensure that these rights be respected is our solemn duty.”
ตั้งแต่นั้นมา ได้มีการสร้างสำเนาหินอนุสรณ์ในสถานที่ต่าง ๆ ทั่วโลก เช่น บริเวณสหประชาชาติ นิวยอร์ก รวมถึงในหลายเมืองประเทศต่าง ๆ
วัตถุประสงค์และความสำคัญ
เพื่อรำลึกถึงผู้ที่มีชีวิตอยู่ในความยากจน และยอมรับว่าความยากจนไม่ใช่เรื่องของความล้มเหลวส่วนบุคคลเท่านั้น แต่เป็นปัญหาที่มีต้นเหตุทางโครงสร้าง ทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม และนโยบาย
เป็นเวทีให้ผู้ที่อยู่ในความยากจนมี “เสียง” ได้แสดงออกถึงประสบการณ์ ปัญหา ความต้องการ และแนวทางแก้ไขที่พวกเขาเห็นสมควร
กระตุ้นให้รัฐบาล ภาคเอกชน องค์กรภาคประชาสังคม และประชาชนทั่วไป ร่วมกันคิด ร่วมกันลงมือทำ เพื่อสร้างนโยบายที่ลดเหลื่อมล้ำ เสริมโอกาส สร้างความยั่งยืน และไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง (leave no one behind)
สนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) โดยเฉพาะ SDG ข้อที่ 1: ขจัดความยากจนทุกรูปแบบทุกที่ทุกเวลา
ธีมในปัจจุบัน / ประเด็นเน้น
ในแต่ละปี สหประชาชาติจะกำหนดธีมหลัก โดยธีมจะสะท้อนประเด็นที่สำคัญในบริบทปัจจุบัน เช่น ความเหลื่อมล้ำทางสังคม การกีดกันทางสถาบัน การเข้าถึงบริการพื้นฐาน การคุ้มครองทางสังคม ฯลฯ
ตัวอย่างข้อความจากเลขาธิการสหประชาชาติในปีล่าสุด:
“Too often, people living in poverty are blamed, stigmatised, and pushed into the shadows. Poverty is not a personal failure; it is a systemic failure – a denial of dignity and human rights.”
UNDP ระบุว่าในปี 2024 ธีมเน้นไปที่ “การทารุณทางสังคมและสถาบันที่คนจนต้องเผชิญ” (social and institutional maltreatment) ซึ่งรวมถึงการโดนตีตรา (stigma), ถูกกีดกันจากโอกาส, นโยบายที่ไม่เป็นธรรม ฯลฯ
สถานการณ์ปัจจุบันและความท้าทาย
การแพร่ระบาดของ COVID-19 ส่งผลให้มีผู้คนกลับเข้าไปอยู่ในภาวะยากจนขั้นรุนแรงเป็นครั้งแรกในรอบหลายสิบปี โดยประมาณว่าเพิ่มขึ้นราว 120 ล้านคน
ความขัดแย้ง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ยิ่งซ้ำเติมผู้ที่เปราะบาง
ระบบสวัสดิการและการคุ้มครองทางสังคมยังไม่ครอบคลุม หรือเข้าถึงได้ไม่ทั่วถึง
ปัญหาการกีดกันทางสังคม (social exclusion) และการเลือกปฏิบัติ (discrimination) เป็นอุปสรรคสำคัญที่ทำให้ “คนจน” ถูกมองข้าม ไม่ถูกนับ รวมถึงไม่ได้มีส่วนร่วมในการตัดสินใจนโยบาย
สิ่งที่เราทำได้ (call to action)
เพื่อให้บทความนี้เป็นมากกว่าการให้ข้อมูล ผมขอเสนอแนวคิด “ร่วมมือ ทำจริง” ดังนี้:
ให้ความสำคัญกับเสียงของคนจน — ฟังประสบการณ์ ปัญหา และวิสัยทัศน์ของผู้ที่อยู่ในความยากจน ให้เขามีส่วนร่วมในการวางแผนนโยบาย
รณรงค์ ลดการตีตราและเลือกปฏิบัติ — ใช้พื้นที่สื่อ สังคมออนไลน์ งานศิลปะ กิจกรรมสาธารณะ เพื่อสร้างความเข้าใจ ว่า “ความยากจนไม่ได้หมายถึงความด้อยค่า”
ส่งเสริมโอกาสในการศึกษา สุขภาพ และอาชีพ — ให้การเข้าถึงอย่างเท่าเทียม โดยเฉพาะในพื้นที่ชายขอบ
สนับสนุนระบบคุ้มครองทางสังคม — เช่น สวัสดิการชุมชน ประกันสุขภาพ กลไกช่วยเหลือในช่วงเศรษฐกิจถดถอย
ผลักดันนโยบายที่เป็นธรรมและยั่งยืน — เช่น ภาษีความเหลื่อมล้ำ เงินอุดหนุนชุมชน การจัดสรรงบประมาณให้เหมาะสม
สร้างความร่วมมือในระดับพื้นที่ — องค์กรชุมชน หน่วยงานท้องถิ่น องค์กรไม่แสวงหาผลกำไร ร่วมมือกันทำโครงการที่สอดคล้องกับบริบท
ข้อคิดส่งท้าย
ความยากจนไม่ใช่ปัญหาของใครคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นปัญหาของสังคมโดยรวม
การขจัดความยากจนไม่ใช่การให้เพียงเงินหรือวัสดุ แต่คือการสร้างโอกาส เสริมศักยภาพ และยืนกับผู้คนให้เขาได้เดินต่อด้วยตนเอง
ขอให้ทุกปี วันที่ 17 ตุลาคม เป็นวันแห่ง “การกระทำ” ไม่ใช่แค่ “การรำลึก”
สำหรับท่านใดที่กำลังย้ายที่อยู่อาศัย ที่ทำงาน หรือหน่วยงานที่กำลังย้ายที่ตั้ง หากสนใจใช้บริการขนย้าย ติดต่อ:
Facebook : Lanna Mover บริการขนย้ายครบวงจร
LINE : @lannamover
โทร : 064-535-2516